Όταν ο άνθρωπος πέρασε το κατώφλι για την νεωτερικότητα και οδηγήθηκε σε πρόοδο, μέσα από την επιστήμη και το ορθό λόγο σε πολιτικές, συλλογικές αποφάσεις και κατάφερε ως εκ τούτου να αποσυνδέσει, όσο μπορούσε την μεταφυσική από το σώμα της ανθρώπινης δράσης και σκέψης. Στον 21ο αιώνα όμως τα κατάλοιπα της μη δομημένης σκέψης και άποψης, η ημιμάθεια, η καλύτερα η απάθεια για γνώση ως αποτέλεσμα κοινωνικών και πολιτικών ανεπιδοτίσεων, οδήγησε σε μία εν μέρει έκρηξη της μεταφυσικής σκουπιδιάρικης σκέψης, η οποία στο σύνολο της προχειρότητας της επεκτάθηκε σε όλες της μορφές του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Μία από τις εθνικοθρησκευτικές ομάδες ,αυτή των Εβραίων, δέχεται τρομερές επιθέσεις, λεκτικές (Εβραίος γνωστό) και μεταφυσικές στον προφορικό και στον γραπτό λόγο μέσω βιβλίων όπως τα γνωστά κείμενα, βιβλία και δηλώσεις όπως αυτές του Κ.Πλεύρη και των συνοδοιπόρων του στον άπειρο γαλαξία της βλακείας.
Δεδομένων αυτών, σωστό είναι να αναφερθεί ένα γεγονός.Σημαντικό σε αυτό είναι να τονίσουμε ότι τα χαρακτηριστικά σε ένα έθνος δεν προσδίδουν και μεταφέρουν απαραίτητα χαρακτηρισμούς από ατομικό επίπεδο σε συλλογικό επίπεδο.Για παράδειγμα η προτεσταντική ηθική,συνεπάγεται κάποια χαρακτηριστικά στην συμπεριφορά όσον αφορά την κοινωνική και οικονομική δράση στους Γερμανούς, όμως κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι όλοι οι Γερμανοί έχουν την ίδια συμπεριφορά.Κατά παρόμοιο τρόπο αυτό μπορούμε να πούμε και για τους Εβραίους. Δηλαδή, ότι οι κοινωνικοοικονομικές συμπεριφορές δεν είναι καθολική τάση θρησκευτικής κληρονονομιάς και αναγκαίας ακολουθούμενης παράδοσης, αλλά προϊόν συνδιαλλαγών ατομικών και όχι καθολικών συμπεριφορών.
Το κίνημα του Αντισημιτισμού αποτελεί μία επίθεση, όπου στον Ελληνικό χώρο έχει αποκορύφωμα την δράση κατά των Εβραίων τον 20ο αιώνα. Στο κείμενο θα θα δούμε μερικές επιθέσεις κατά αυτών, δείχνοντας ιστορικά γεγονότα, με στόχο να αντιστρέψουμε ένα γνωστό μύθος, ότι οι Εβραίοι είναι πλούσιοι. Θα μπορούσε να ισχύει αυτό; Υπό μία ορθολογική σκέψη, προφανώς και όχι.
Ιστορικά, οι Έλληνες Εβραίοι, οι αυτοί που ασπάζονται το δόγμα και είναι Έλληνες, οι αυτοί που έχουν καταγωγή, υπεισέρχονται κυρίως στο φύλο Σεφαρδιτών, οι οποίοι μετοίκησαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία και κατά κύριο λόγο στην Θεσσαλονίκη, από την Ιβηρική χερσόνησο κατά τον 15ο αιώνα. Η οθωμανική αυτοκρατορία κατά τους αιώνες αυτούς, μέχρι και τον γεωγραφικό αποπροσανατολισμό τους κατά τον 19ο αιώνα από τα Βαλκάνια,ακολούθησαν μία φιλοεβραική πολιτική. Μία άλλη ομάδα Εβραίων είναι αυτή των Ρωμανιωτών, όπου παρότι είναι μικρότερη από αυτή των Σεφαρδιτών, έχουν και αυτή μία μακρά παρουσία στην Ελλάδα, όπου χρονολογείται στα χρόνια της κλασικής περιόδου.
Σε ένα άλμα προς τον 20ο αιώνα βλέπουμε κάποια από τα πρώτα ρήγματα. Ο Εβραϊκός πληθυσμός στην Θεσσαλονίκη κατά τον 1913 ήταν 61.439 από το σύνολο 157.889 κατοίκων Έλληνες (Έγγραφα και σημειώσεις εκ της πρώτης ελληνικής διοικήσεως της Μακεδονίας (1912-1913). Κατά την έναρξη του τα μέλη της εβραϊκής ‘’κοινότητας’’ ήταν έμποροι, επαγγελματίες, αλλά και κατώτερα στρώματα. Γενικότερα η Εβραϊκή κοινότητα είχε πλήρη κοινωνική διαστρωμάτωση (μέλη από τα πολύ φτωχότερα έως τα πολύ υψηλά κοινωνικά στρώματα).Ήδη όμως από τον Α’ παγκόσμιο, είχαν γίνει λεηλασίες και διεξήχθησαν βιαιοπραγίες έναντι των Εβραϊκών πληθυσμών. Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των βιαιοπραγιών, που έπληξαν τους Εβραίους ήταν η πυρκαγιά στην Θεσσαλονίκη το 1917. Συγκεκριμένα «η πυρκαγιά κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα του κέντρου της πόλης, 3.900 μαγαζιά, 14.200 νοικοκυριά, και άφησε άστεγους 73.448 κατοίκους, 52.000 από τους οποίους ήταν Εβραίοι» όπως αναφέρει και η Μαρία Καβαλά στο E-book Η KΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1941-1944) το οποίο είναι διαθέσιμο στο αποθετήριο Κάλλιπος. Μοναδική εξαίρεση στην προ αυτή περίοδο αποτελεί η φιλελεύθερη πολιτική των Βενιζελικών προς τους Εβραϊκούς πληθυσμούς. Μετέπειτα ο ερχομός των προσφύγων το 1922, η τεταμένη ατμόσφαιρα συνεχίστηκε, μέσα από ένα κλίμα που οξύνθηκε κλιμακωτά μέχρι και το Β’ παγκόσμιο πόλεμο, όσον αφορά την πολιτική προπαγάνδας ενάντια στους εβραϊκούς πληθυσμούς. Το 1940, σε ένα κλίμα αλλαγών οι εβραϊκές τράπεζες ήταν μόνο δύο σε σχέση με τις αντίστοιχες Ελληνικές. Υπό μία σύστοιχη οικονομική οπτική, στο σύνολο 4.432 επιχειρήσεων οι 1.176 ανήκαν στους Εβραίους, ενώ οι υπόλοιπες στους Έλληνες κατά κύριο λόγο. Δεδομένου του πληθυσμού και της αναλογίας, αυτό χαρακτηρίζεται αλλόκοτο. Εντούτοις εδώ εντοπίζεται επιπρόσθετα και η πολιτική προπαγάνδας κατά των εβραϊκών πληθυσμών.
Την περίοδο που εντεινόταν το κλίμα κατά της Εβραϊκής κοινότητας, το αρχηγείο του Χίτλερ «παρότρυνε τις γερμανικές υπηρεσίες στη Θεσσαλονίκη να συλλαμβάνουν τους Εβραίους για συμμετοχή τους στην ελληνική Αντίσταση» (ΚΑΒΑΛΑ,2015.σελ60). Αυτό το κλίμα διείσδυσε κοινωνικά και επεκτάθηκε και μετά το πέρας του Β’ παγκοσμίου και στο εσωτερικό (π.χ αντισημιτικός λόγος των αρθρογράφων).Πάντως οι βιαιοπραγίες, οι δολοφονίες ,η βεβήλωση του νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης (με τους εβραϊκούς τάφους) και η μεταβίβαση των Εβραϊκών περιουσιών σε Έλληνες, οι καταναγκαστικές εργασίες, κατέστρεψε κάθε όψη της τότε Εβραϊκής κοινότητας.
«Περίπου 7.000 άντρες Εβραίοι κλήθηκαν από τους Γερμανούς να εγγραφούν για καταναγκαστική εργασία και τους συγκέντρωσαν στην πλατεία Ελευθερίας, όπου υπέστησαν εξευτελισμούς και βασανιστήρια» (ΚΑΒΑΛΑ,205).
Μετά τον ηθικό εξεύτελισμό, ακολούθησε ο διωγμός των Εβραίων στην πόλη, με την άφιξη τον Φεβρουάριο του 1943, των Ντίτερ Βισλιτσένι και Αλόις Μπρούνερ (συνεργάτες του Χίμλερ& Άιχμαν) που εξέφρασε την άποψη ότι οι ίδιοι είναι επικίνδυνοι στην περιοχή αυτή και θα έπρεπε να μετακινηθούν στην Πολωνία.Το Άουσβιτζ και το Μπίρκεναου αποτέλεσαν τους δύο κυριότερους προορισμούς.Τον Μάιο του 1943 είχαν αναχωρήσει 43.300 άνθρωποι. Μετέπειτα ακολούθησαν και άλλες μεταφορές, αλλά και θάνατοι. Σύμφωνα με στοιχεία δείχνουν ότι 52.185 Εβραίοι από τη Βόρεια Ελλάδα είδαν το θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Μεταπολεμικά ο πληθυσμός των Εβραίων με την απογραφή του 1947 υπολογίζεται ότι στη Θεσσαλονίκη λιγότεροι από 2.000, δηλαδή κάτι λιγότερο από το 97% της προπολεμικής περιόδου. Παρά ταύτα σημαντικό είναι να δούμε πώς διαμορφώνονται τα οικονομικά της Εβραϊκής κοινότητας (μέχρι το 1943),καθώς και η κοινωνική τους διαστρωμάτωση. Στο μικροφίλμ Thessaloniki Jewish Community Records που υπάρχει στο Αμερικάνικο Κολέγιο «Ανατολία», αναφέρονται «4.105 δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων της με ημερομηνία απογραφής 1η Μαρτίου 1943, που έχουν σωθεί, από πιθανές 15-20 χιλ. δηλώσεις, οι οποίες είχαν γίνει από τον εβραϊκό πληθυσμό της πόλης» όπως διατυπώνει και η Μαρία Καβάλα. Στο ίδιο σημείο τονίζει ότι το 48,5% του πληθυσμού κατοικούσε στους πιο φτωχούς συνοικισμούς: Ρεζί Βαρδάρ (16,9%), Βαρώνου Χιρς (7,7%), στα δυτικά της πόλης, και 151 (13%) και Συνοικισμός 6-Καραγάτς (10,9%). Το υπόλοιπο ποσοστό αντιστοιχούσε σε μεσαίες τάξεις και λίγο πιο εύρωστες.
Όσον αφορά την εργασία, ως επί το πλείστον ασχολήθηκαν με εργατικά επαγγέλματα ή ήταν μικροβιοτέχνες, υπάλληλοι και μικρέμποροι, αλλά και λίγοι ως έμποροι και τραπεζικοί. Το 1940 από τις 4.432 εμπορικών επιχειρήσεων, οι 1.176 ανήκαν στους Εβραίους, παρότι υπερείχαν πληθυσμιακά έναντι των Ελλήνων.
Σε μία παράλλη οπτική, τα στατιστικά τα στοιχεία από τις 4.105 δηλώσεις (1943), το 5% του πληθυσμού κατείχε κινητή περιουσία σε πληθωριστικές δραχμές μικρότερη από 14.000 δρχ., το 20% από 14.000 μέχρι 69.000, το 25% από 69.000 μέχρι 172.000 δρχ. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν με βάση αυτά τα στοιχεία, δείχνουν ότι υπήρχε πλήρη κοινωνική διαστρωμάτωση, με το 10% να είναι οικονομικά εύρωστο και το υπόλοιπο κομμάτι να υπεισέρχεται στα μεσαία και χαμηλά στρώματα.Επιπρόσθετα, με βάση τα συνολικά στατιστικά οικονομικά δηλωθέντα στοιχεία, προκύπτει ότι το ½ των Εβραίων της Θεσσαλονίκης άνηκε στους μεσαίους και φτωχούς πληθυσμούς.
Μεταπολεμικά έγινε μία προσπάθεια από την πρώτη μεταπολεμική κυβέρνηση όπου θέσπισε νόμο για τη διαχείριση και επιστροφή των εβραϊκών περιουσιών στους ιδιοκτήτες τους. Οι προσπάθειες αυτές συνέχισαν και τα επόμενα χρόνια. Η ελληνική περίπτωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, όσον αφορά το οικονομικό επίπεδο, συμπερασματικά, οδηγεί στην θέση ότι η κοινότητα των Εβραίων δεν διέφερε οικονομικά ή υπερίσχυε έναντι των Ελλήνων. Σημαντικό μέσα σε αυτό είναι ότι τα εθνικιστικά κινήματα και η αρθρογραφία κατά το πρώτο μισό του 20 αιώνα, δημιούργησαν και στην Ελλάδα ένα αντισημιτιστικό κίνημα, το οποία πήρε μεγάλες προεκτάσεις, δημιουργώντας μύθους, όπως αυτούς για τους πλούσιους Εβραίους.
*Τα άνωθι στοιχεία προκύπτουν μέσα από το εξαιρετικά ενδιαφέρον σύγγραμα της Μαρίας Καβάλα,που είναι δωρεάν και διαθέσιμο στο ηλεκτρονικό αποθετήρια Κάλλιπος με τίτλο: Η καταστροφή των Εβραίων της Ελλάδας 1941-1944
Πηγή: Themetisproject.gr