Home >> Αφιέρωμα >> Το κοστούμι του ράπτη

Το κοστούμι του ράπτη

Η εγγενής τραχύτητα μιας φωνής, η παραπομπή σε βουνίσιους ήχους δημοτικού τραγουδιού, σε απόδοση από ένα νησιώτη ερμηνευτή. Τον Οκτώβριο του 1977 έδωσε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του στην εκπομπή «Ελεύθερος ρεπόρτερ» του Δημήτρη Λυμπερόπουλου. Η μοίρα, κατά τα κλισέ, είχε διαφορετικά σχέδια και έτσι πέθανε λίγες μέρες πριν την προβολή της ενώ την προηγούμενη της δημοσίευσης, έγινε η κηδεία του.

Ο Γιώργος Παπασιδέρης είχε εκτενή δισκογραφία. Μερικές φορές άγγιξε τα όρια του μύθου. Δηλαδή, λέγεται ότι ηχογράφησε 1800 τραγούδια, όταν για παράδειγμα, σε υπερβολικό πάλι βαθμό, ο Καζαντζίδης είχε 900! Πάντως, από τα χρόνια του γραμμοφώνου έως και τις 45 στροφές, απόπειρες σε δίσκους βινυλίου και έπειτα σε cd, έχουμε σημαντικό δείγμα της έκτασης της φωνής του. Ακόμη και όταν, τα τελευταία χρόνια, ήταν εμφανής η κόπωση. Πρωτοξεκίνησε, σε τοπικά πανηγύρια στη Σαλαμίνα, το Αιάντειο και τη Μονή της Φανερωμένης. Έπειτα στα Μέγαρα αλλά και την Αίγινα. Αντίθετα με τον πληθωρισμό των ηχητικών εγγραφών, οι φωτογραφίες του παραμένουν, σημαντικά, λίγες.

Κάπως έτσι, 45 χρόνια μετά το θάνατό του, αυτή την Κυριακή, 24/10/2021, το εξέχον μέλος του δήμου Σαλαμίνας, υπεύθυνη για τον πολιτισμό, τις δράσεις και την ανάδειξη της λαϊκής κληρονομιάς, Μαρία Μπούτση παρουσιάζει το βιβλίο με την προσωπική της έρευνα. Στις περίπου 400 σελίδες του βιβλίου, όπως λέει η ίδια, προβληματίστηκε εάν θα έπρεπε να βάλει, εκτός των βιογραφικών στοιχείων και τους τίτλους ή ολόκληρα τα τραγούδια που ερμήνευσε ο Παπασιδέρης. Σημειώνουμε ότι υπάρχουν συνεντεύξεις με μέλη της κομπανίας του, τραγουδίστριες που ανέδειξε και την οικογένειά του.

*Ήταν το πέμπτο από τα εννέα παιδιά της οικογένειας του Χρήστου Παπαϊσιδώρου και της Αικατερίνης θυγ. Παναγιώτη Μπούνταλη. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια απασχολήθηκε σε βαριές εργασίες όπως: αγρότης, ναύτης σε εμπορικά καϊκια και καραγωγέας, έως ότου δόθηκε εξ’ ολοκλήρου στο τραγούδι. 

Το 1928 ο συνεργάτης της «Columbia» Λαμπρούλιας συναντήθηκε με τον Παπασίδερη, ύστερα από μεσολάβηση του Σαλαμίνιου λαουτιέρη Σιδέρη Ανδριανού, επαγγελματία μουσικού από οικογένεια μουσικών, που ήταν κουμπάρος του Λαμπρούλια και φίλος αγαπητός του Παπασίδερη. ΄Εκατσαν ώρες μαζί, συζήτησαν, τραγούδησαν. Ο έμπειρος Λαμπρούλιας ενθουσιάστηκε και του πρότεινε να συνεργαστεί με την «Columbia». ΄Ετσι κι έγινε. Ο Γιώργος Παπασίδερης βρέθηκε να ηχογραφεί το πρώτο του τραγούδι σε ηλικία 26 ετών, το 1928. Αφού έγινε η ηχογράφηση η «μήτρα» μεταφέρθηκε στην Αγγλία όπου έγινε η αναπαραγωγή σε δίσκους 78 στροφών οι οποίοι ήλθαν στην Ελλάδα μετά από έξι μήνες, το 1929 οπότε κυκλοφόρησε ο πρώτος του δίσκος.

Επίσης, τραγούδησε και ρεμπέτικα τραγούδια των Μάθεση, Τούντα, Περιστέρη, Σκαρβέλη, Μπαρούση, Ψυριώτη.

Στη διάρκεια της καριέρας του, πήγε σε κάθε γωνιά της Κεντρικής Ελλάδας από Ήπειρο, Θεσσαλία, Ρούμελη, Εύβοια, Αττική, Πελοπόννησο και σε αρκετά νησιά. Το 1972 πήγε στο Σικάγο της Αμερικής για ένα μήνα. Στη δισκογραφία εκτός από την «Columbia» συνεργάστηκε και με άλλες εταιρείες όπως: «Οdeon», «Parlophon», «His Master Voice», «Dore» και άλλες. Έχει ηχογραφήσει δεκάδες τραγούδια. Απ’ αυτά τα μισά περίπου είναι δικά του (στίχοι) και τα άλλα μισά παλιά δημοτικά τραγούδια (στίχοι και μουσική) που άλλα τραγούδησε όπως ήταν και άλλα συμπλήρωσε με στίχους του γιατί ήταν ξεκομμένα δίστιχα.  Έχει γράψει επίσης στίχους για τραγούδια που έχουν ερμηνεύσει άλλοι τραγουδιστές.

Ο Παπασίδερης διέσωσε δεκάδες παλιά δημοτικά από βέβαιο θάνατο και τα ξαναπαρήγαγε δίνοντάς τους «ζωήν αιώνιoν». Σε κάθε χωριό που πήγαινε και ιδιαίτερα στ’ απομακρυσμένα, επειδή δεν υπήρχαν ξενοδοχεία για να μείνει, συνήθως τον φιλοξενούσαν άνθρωποι του τόπου που είχαν τη δυνατότητα. Τις ώρες της ανάπαυλας συζητούσε με τους ντόπιους και κατέγραφε παλιά τραγούδια ολόκληρα ή ελλιπή τα οποία ηχογραφούσε και διέσωζε. Στις περιοχές που πήγαινε να τραγουδήσει πολλές φορές έπρεπε να μείνει μέρες για τις εκεί γιορτές, γάμους κ.λ.π. Σ’ αυτά του τα ταξίδια τον συνόδευε πάντα σχεδόν η σύζυγός του, η οποία ήταν απαραίτητη για τη διαμονή και την εμψύχωση του στα μεγάλα γλέντια που διατηρούσε ζωντανά για μέρες ολόκληρες. Χαρακτηριστικό της δύναμης του είναι ότι πολλές φορές μετά από τριήμερα γλέντια, με ελάχιστη διακοπή 2-3 ωρών ανάμεσα στα 24ωρα, παράγγελνε άλλη ορχήστρα ξεκούραστη για να συνεχίσει άλλο τόσο «γλέντι», γιατί οι μουσικοί της πρώτης είχαν πάθει υπερκόπωση. Ένα άλλο έργο που μας πρόσφερε ο Γιώργος Παπασίδερης είναι ότι μας έδωσε ταλέντα στη μουσική και το τραγούδι, που αλλιώς μπορεί να είχαν χαθεί. Στις περιοδείες που έκανε γνώριζε νέους μουσικούς και τραγουδιστές και σε όσους διέβλεπε ταλέντο τους έφερνε στην «Columbia» σαν συνεργάτες του, που ξεκινούσαν την καριέρα τους κάνοντας δίσκο μαζί του. Έτσι πολλοί απ’ αυτούς που βοήθησε ο Παπασίδερης στα πρώτα τους βήματα είναι σήμερα αναγνωρισμένοι και μερικοί κορυφαίοι στο είδος τους. Αναφέρουμε τον Γιώργο Κόρο, τον Γιάννη Βασιλόπουλο, τη Σοφία Κολλητήρη και την Τασία Βέρρα.

https://youtu.be/IJRMna–Ax8

Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία του Γιάννη Βασιλόπουλου, στο βιβλίο του Γιώργου Παπαδάκη: «Λαϊκοί πραχτικοί οργανοπαίχτες» εκδ. «Επικαιρότητα», Αθήνα 1983, σελίδα 225. «Δούλευα σε πανηγύρια, σε γάμους κ.λ.π. Μετά με είχε ακούσει σ’ ένα πανηγύρι στην Πάτρα και μ’ έφερε μετά στην Αθήνα και πρωτογραμμοφώνησα, ήταν ο πρώτος μου δίσκος με τον Παπασίδερη».

https://youtu.be/AFeJMy-QvT0

* Τα στοιχεία με πλάγια γράμματα αντλήθηκαν από το ελληνικό παράρτημα της wikipedia το οποίο, εξ ου και η επιλογή, το έχει επιμεληθεί η ίδια η συγγραφέα του βιβλίου, Μαρία Μπούτση.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *